Niedobór żelaza w surowicy krwi przebiega w trzech etapach:
– I – stopniowe zmniejszanie się puli zapasowej żelaza
– II – całkowite wyczerpanie magazynów żelaza i rozwój erytropoezy niedoborowej
– III – jawna anemia z niedoboru żelaza
Dwa podstawowa badania to morfologia i ferrytyna.
Morfologia krwi jest badaniem, które polega na jakościowej i ilościowej ocenie występujących w niej elementów morfotycznych takich jak: leukocyty – białe krwinki, erytrocyty – czerwone krwinki i trombocyty – płytki krwi. Ferrytyna ocenia wielkość zapasów żelaza w organizmie (pula zapasowa). Uwaga! Ferrytyna jest białkiem ostrej fazy, co oznacza, że jest podwyższona w stanach zapalnych, przy uszkodzeniach tkanek, chorobach wątroby oraz nowotworach. Sama morfologia nie wystarcza. Jeśli dostarczamy zbyt małą ilość żelaza z dietą, organizm sięga po zapasy (ferrytyna), a poziom żelaza we krwi pozostaje dobry (etap I). Bezwzględny niedobór żelaza rozpoznaje się, gdy poziom ferrytyny w surowicy jest niższy niż 30 ng / ml. Poziom hemoglobiny nie spada, dopóki znaczny procent żelaza w organizmie nie zostanie wyczerpany. Stąd prawidłowa hemoglobina nie wyklucza niedoboru żelaza.