Insulinooporność – przyczyny, objawy, leczenie
Aby zrozumieć na czym polega insulinooporność musimy wiedzieć czym jest insulina, po co jest nam potrzebna i jak działa. Insulina jest hormonem wytwarzanym przez trzustkę, gdy poziom glukozy we krwi wzrośnie. Jej zadaniem jest przetransportowanie glukozy z krwi do tkanek głównie mięśni, wątroby i tkanki tłuszczowej.
Prześledźmy drogę pokarmu w naszym organizmie. Pokarm, który jemy musi zostać rozłożony na mniejsze cząsteczki, aby się wchłonął. Gdy jemy węglowodany np. kasze czy makaron, zostają one strawione (rozłożone) na cząsteczki glukozy. Trawienie odbywa się głównie jelitach, skąd glukoza trafia do krwi. Poziom glukozy we krwi rośnie, a trzustka wyczuwając ten stan uwalnia insulinę, której zadaniem jest “wzięcie” cząsteczki glukozy i “doprowadzenie” jej do tkanek. Poziom glukozy we krwi wraca do wyjściowej ilości, a glukoza w tkankach jest przechowywana w postaci glikogenu jako zapas energetyczny bądź jest od razu wykorzystywana jako energia. Gdy glukozy jest za dużo, w mięśniach i wątrobie nie ma już na nią miejsca, zapasy zostały uzupełnione to nadmiar glukozy zamieniany jest w tkankę tłuszczową.
Im więcej glukozy we krwi tym, więcej trzustka musi wyprodukować insuliny. Tu dużą rolę odgrywa rodzaj spożytych węglowodanów. Węglowodany proste będę powodowały duży wzrost glukozy, a co za tym idzie duży wyrzut insuliny we krwi, a węglowodany złożone powodują powolny wzrost glukozy we krwi i mniejszy wyrzut insuliny. Gdy komórki przestają prawidłowo reagować na insulinę mówimy o oporności tkanek na insulinę – insulinooporności.
Czym jest insulinooporność?
Insulinooporność jest definiowana jako obniżona wrażliwość komórek organizmu na insulinę. To stan, gdy poziom glukozy we krwi jest wysoki, trzustka produkuje insulinę, ale tkanki nie chcą jej przyjąć. Insulinooporność jest przede wszystkim stanem nabytym. To konsekwencja złego stylu życia: braku aktywności fizycznej, złego odżywienia, nadmiaru glukozy we krwi. Choć może być także uwarunkowana genetycznie. Insulinooporność jest stanem przedcukrzycowym, sygnałem ostrzegawczym, aby zmieć dotychczasowy styl życia i nie doprowadzić do cukrzycy typu 2. Stale obciążona trzustka przestanie w końcu prawidłowo pracować.
Jakie są przyczyny insulinooporności?
O przyczynach już co nie co wspomniałam jest to głównie nieodpowiedni styl życia. Na insulinooporność pracujemy latami. Duże stężenia glukozy we krwi = jedzenie wysoko przetworzonych produktów, brak błonnika w diecie, spożywanie słodkich napojów, brak aktywności fizycznej = mniejsze zapotrzebowanie mięśni na glukozę, nadwyżka kaloryczna = rozrost tkanki tłuszczowej. Organizm powie w końcu dość.
Inne potencjalne przyczyny insulinooporności to:
- Fruktoza – wysokie spożycie fruktozy (z dodatku cukru np. syrop glukozowo-fruktozowy, a nie owoców) zostało powiązane z opornością na insulinę zarówno u szczurów, jak i u ludzi.
- Stany zapalne i zwiększony stres oksydacyjny
- Mikrobiota jelitowa – dowody sugerują, że zakłócenie środowiska bakteryjnego w jelitach może powodować stan zapalny, który nasila insulinooporność i inne problemy metaboliczne.
Objawy insulinooporności
Objawy insulinooporności są podobne do tych w stanie cukrzycowym, a zaliczamy do nich:
- senność po posiłkach
- ciągłe zmęczenie
- napady wilczego głodu szczególnie po posiłkach
- wzmożony apetyt
- wzmożona potliwość
- łatwe przybieranie na wadze zwłaszcza w okolicach brzucha
- problemy skórne ”rogowacenie ciemne”
- obniżony nastrój, rozdrażnienie
- problemy z pamięcią i koncentracją
Leczenie
Podstawą leczenia jest modyfikacja stylu życia. Interwencja dietetyczna, redukcja masy ciała, wyeliminowanie węglowodanów prostych, a także włączenie aktywności fizycznej. Czasami to wystarczy, aby pozbyć się insulinooporności, czasami jednak musimy włączyć farmakoterapię. Farmakoterpia opiera się na przyjmowaniu takich samych leków jak w cukrzycy typu 2, jednak o tym czy będziemy przyjmowali leki decyduje lekarz.
Wiele ludzi popełnia ten błąd i po zastosowaniu leków nie zmienia nic w sposobie żywienia i aktywności fizycznej. Jest to błąd i droga donikąd. Dawki leków będą coraz wyższe, aż doprowadzimy do momentu, gdy będziemy musieli zastosować insulinooterpię – insulinę przyjmowaną w penach.
Niedocenianą metodą zwiększenia wrażliwości na insulinę jest aktywność fizyczna. Wystarczy cofnąć się na początek artykuły, w którym opisałam jak działa insulina. Zadaniem insuliny jest dostarczenie glukozy do tkanek w tym mięśni. Im większą pracę wykonują mięśnie, tym większe mamy zapotrzebowanie na glukozę, co za tym idzie, zmniejszamy poziom glukozy i insuliny we krwi.
W ten sposób znowu wracamy do podstaw. Zdrowa dieta, aktywność fizyczna, sen i redukcja stresu jest kluczem do zdrowia.